اگر به شما كه برای براورده كردن بسیاری از نیازهای روزانه خود در فضای وب، دست به دامن موتور جستجوی گوگل می شوید بگویند كه نفر دوم این شركت قدرتمند، یك ایرانی است چه واكنشی نشان می دهید.؟
وقتی شركت گوگل تصمیم گرفت آدرس طولانی @googlemail را به آدرس كوتاه @gmail تغییر دهد، از كاربران انگلیسی خواست تا آنها هم آدرس پست الكترونیكی خودشان را تغییر دهند و بعد از این اتفاق اعلام كرد به خاطر اینكه gmail 50 درصد از googlemail كوتاه‌تر است، در انگلیس روزانه 60 میلیون بار كمتر به كی‌بورد ضربه خواهد خورد؛ این مثال به اندازه كافی نقش گوگل را در زندگی كاربران اینترنتی نشان می‌دهد.
حالا با این توصیف حتما دستتان آمده است كه درحال‌حاضر محبوب‌ترین و تاثیرگذارترین محصولاتی كه كاربران امروز اینترنت از آن استفاده میكنند محصولات شركت گوگل است. معروفترین و محبوب‌ترین بخش گوگل در تمام دنیا، موتور جست‌وجوی آن است و با وجودی كه موتورهای جست‌وجوی دیگری نظیر موتور یاهو، بینگ و. .. وجود دارد، به خاطر سرعت بالاتر و جست‌وجوی كاملتر، بیشتر كاربران به گوگل تمایل دارند. اعداد و رقم‌های نتایج جست‌وجوی گوگل آن‌قدر عجیب‌وغریب و نجومی هستند كه هیچ موتور جست‌وجوی دیگری نتواند با آن رقابت كند.
در كمتر یك‌دوم ثانیه، یعنی چیزی نزدیك به یك چشم به هم زدن می‌تواند 3/1 میلیارد صفحه را برای شما جست‌وجو كند و نتایج مورد نظر شما را نمایش دهد. در گوگل، روزانه 100 میلیون بار جست‌وجو انجام می‌شود. اما درآمد این شركت با این حجم خدمات كه بیشتر آنها رایگان است از چه طریقی تامین می‌شود؟ گوگلی‌ها می‌گویند 99 درصد درآمد شركت‌شان در سال‌های اخیر، از طریق تبلیغات بوده است. اما چطور گوگل یك‌شبه به درآمدزایی رسید؟ مدیر بخش تبلیغات گوگل كیست؟ شاید اسمش را شنیده باشید. او یك مهندس ایرانی‌تبار است؛ امید كردستانی.
بخش هایی از این گزارش در ادامه می آید. متن كامل آن را در «دیجیتال» بخوانید. این ویژه نامه گروه مجلات همشهری به مخاطبان خود كمك می كند تا در هر شماره، بیش از 400 محصول دیجیتال را بشناسند و با ویژگی های آنها اشنا شوند، از موبایل تا دوربین عكاسی و پخش كننده های موسیقی و لپ تاپ.
نقطه عطف
گوگل انگار نقطه عطفی در زندگی امید بود. تا بهار 1999، گوگلی‌ها 11 نفر شده بودند و داشتند برای مدیر فروش و توسعه شركت‌شان دنبال آدم می‌گشتند. امید سال چهارم حضورش در نت اسكیپ را می‌گذراند كه از این مصاحبه شغلی با خبر شد و به امید یك دنیای جدیدتر، از نت اسكیپ بر سر میز مصاحبه گوگل آمد. میز مصاحبه، یك میز پینگ‌پنگ در یك اتاق كنفرانس بود كه سرگئی برین در یك طرف آن نشسته بود و تند تند سؤال می‌پرسید و امید راحت و روان پاسخ می‌داد؛ امید در مورد آن روزها می‌گوید: «دنبال چیز بزرگی نبودم، من فقط عاشق خلق كردن بودم و حتی خلق چیزهای كوچك هم راضی و خوشحالم میكرد ولی آنها به چشم یك پدید آورنده تكنولوژی به من نگاه می‌كردند به خاطر همین هم خیلی تحویلم میگرفتند.»
مدتی از سؤال و جوابها كه گذشت، سرگئی اعتراف كرد كه در انجام مصاحبه با یك آدم همه‌فن‌حریف، ناتوان است و تمامی پرسنل 11 نفره‌اش را كه همگی مهندس بودند بر سر میز آورد و خواست كه آنها هم هر سؤالی كه به ذهنشان میرسد بپرسند. مصاحبه تا پنج ساعت طول كشید و كم‌كم به صحبتهای دوستانه رسید آن‌قدر كه در پایان امید، همگی را به صرف شام در رستورانی برد و در آنجا به استخدام گوگل درآمد؛ «به نظرم رسید سرگئی و لری اعتمادبه‌نفس، عزم و اراده و ایدههای بلندپروازانه بسیاری دارند و حتی اگر به جای اینترنت، بخواهند تجارت لحاف‌فروشی هم باز كنند باز هم موفق میشوند!»
شاید به خاطر این مصاحبه بود كه امید هر وقت می‌خواهد در گوگل كسی را استخدام كند یك نوع airport test از او می‌گیرد كه منظورش از این تست این است كه اگر من و این شخص در یك فرودگاه مجبور به توقف چند ساعته باهم باشیم، من میتوانم از این چند ساعت عمرم لذت ببرم یا نه؟ ما میتوانیم صحبتهای روشنفكرانه و خوبی با هم داشته باشیم یا نه؟
نت اسكیپ
زمانی كه سرگئی برین و لری پیج (موسسان گوگل) در استنفورد باهم آشنا شدند، امید داشت در نت اسكیپ برای خودش خوش می‌گذراند. آن موقع امید یك موقعیت كاری خیلی خوب داشت. معاون رئیس فروش و توسعه تجارى شركت Netscape كه یكی از غول‌های كامپیوتری آمریكا بود و با استعداد و تلاشی كه داشت باعث شده بود درآمد این شركت فقط از راه وب‌سایتش، ظرف 18 ماه، از مبلغ سالانه 88 میلیون دلار به بیش از 200 میلیون دلار افزایش پیدا كند.
وقتی سرگئی و لری داشتند روی پروژه دكترایشان كار می‌كردند و سعی می‌كردند كه یك موتور جست‌وجوی كارا بسازند، امید داشت با مشتریان بزرگی مثلCitibank، AOL، Amazon، Intuit، Travelocity، Intel، @Home، eBay و Excite سروكله میزد. وقتی در 1998موتور اولیه گوگل ساخته و رونمایی شد، امید سومین سال حضورش در نت اسكیپ را می‌گذراند و مسؤول فروش OEM (قطعات اصلی) بود. بعدها كه كردستانی آدم همه‌فن‌حریف گوگل شد، مایك هومر، صاحبكارش در NetScape، می‌گفت كار و آموزش سخت در NetScape به موفقیت كردستانی در گوگل كمك كرده است.
اگر می خواهید بدانید كه امید چه كودكی سختی را پشت سر گذاشته و در دانشگاه، تا چه مقطعی و چه رشته ای ادامه تحصیل داده است، شماره آبان ماه «دیجیتال» دانستنیها را بخوانید.
چرا گوگل پولدار شد
ورود امید به گوگل باعث یك تحول بزرگ برای این شركت شد. وقتی كردستانی وارد شركت گوگل شد، گوگل هیچ درآمدی نداشت و تنها دارایی‌اش این بود كه مراجعه‌كننده زیادی داشت؛ یعنی به نسبت توسعه اینترنت در آن زمان، تعداد زیادی برای جست‌وجو به سایت رجوع می‌كردند.
یكی از اولین كارهایی كه امید برای درآمدزایی گوگل انجام داد این بود كه از این ترافیك استفاده كرد؛ یعنی افراد را متقاعد كرد كه وقتی آنها روزانه چند بار در گوگل سرچ میكنند تا نیازمندیهایشان را پیدا كنند، اگر در كنار لینك نتایج، یك مغازه مرتبط با موضوع سرچ، یك محصول مشابه یا... معرفی شود آنها برای تهیه محصول مورد نظرشان سراغ آن لینك هم خواهند رفت؛ یعنی مثلا اگر یك نفر در گوگل كلمه «گل» را سرچ كند و در كنار میلیونها صفحه‌ای كه برای نتیجه پیدا می‌شود، در جایی جداگانه (سمت راست صفحه) نام چند مغازه گل فروشی با آدرس و شماره و... ببیند امكانش زیاد است كه برود و از این مغازهها خرید كند.
با این فكر، كردستانی شروع كرد به آگهی گرفتن از كاربران سایت و آگهی‌های تكی و كوچكی كه یكی‌یكی با كردیت كارتهای كوچك به گوگل پرداخت میشدند و توانست این مبلغ را به میلیونها دلار برساند. سایر فعالیت های كردستانی در گوگل هم در این گزارش مورد اشاره قرار گرفته است كه در نسخه كامل، در دسترس مخاطبان است. از جمله اینكه:
امید به‌تدریج همكاران سابقش در NetScape را هم به همكاری در گوگل دعوت كرد و با صاحبان آگهی‌های NetScape هم تماس گرفت و به آنها گفت كه آگهی‌دادن در گوگل را تجربه كنند و به این طریق روز به روز به مشتریان سایت اضافه شد. امید كردستانی تئوری حراج - auction theory - و تمركز بر نیازهای مشخص هر صاحب آگهی را - مثلا یك لوله‌كش ساده تا بزرگ‌ترین آگهی‌دهندگان بین‌المللی- به گوگل تزریق كرد. اگر خیلی‌ها سرگئی برین و لری پیج را بنیانگذاران گوگل بدانند باید امید كردستانی را بنیانگذار مالی-بیزینسی business founder گوگل بدانیم.
كردستانی امروز در دنیای میلیارد دلاری رقابت تبلیغات تلویزیونی، نه‌تنها با صاحبان كوچك آگهی، بلكه با انواع آژانس‌های بازاریابی/ تبلیغاتی كه برای مشتریان خود حسابی چانه می‌زنند هم قرارداد می‌نویسد
